EGR valfi nedir ve neden olur, gibi konuyla ilgili merak ettiğiniz her detaya yazımızda yer verdik. Eğer siz de konu hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız bütün sorularınızın yanıtlarına yazımızdan ulaşabilirsiniz.
EGR Valfi Nedir?
EGR kısaltmasının açılımı egzoz gazları devirdaimidir. EGR valfi kara araçlarının önemli parçalarından biridir. Genellikle içten yanmalı motorlarda vardır ve motor tasarımı valf olmadan yapılmaz. Valf silindirler içinden atılan egzoz gazlarının %6 ila %10 aralığındaki oranı temiz hava ile karışarak silindirlerin içerisine yeniden geri dönmesini hedefler. Egzoz gazlarının kullanım miktarına motorun kendi karar verir. Çoğunlukla elektronik kontrollü valfler kullanılır. EGR valfi aracın neresindedir, diye merak edenler için valfin bulunduğu kısım motordur. Egzoz gazı devirdaim sürecini kumanda eder. EGR valfi, pek çok benzinli ve dizel aracın motorlarında bulunan bir parçadır.
EGR, (Exhaust Gas Recirculation) egzoz gazı devridaimi kelimelerinin kısaltmasıdır. EGR’nin kullanılmasındaki amaç, motor içerisinde oluşan yanma durumu sonucunda ortaya çıkan azot oksit miktarının azaltılmasıdır. EGR ve egzoz gazlarının bir bölümü yeniden yanma odasına yönlendirilir. Bu şekilde yanma odasında yer alan oksijen seyreltilir ve atıl gazların ısı emilimi yapmasıyla silindir içerisinde ulaşılan fazla sıcaklıklar aşağıya çekilir. Azot oksitler, oksijen ve azot karışımı yüksek sıcaklığa maruz kaldığında ortaya çıktığından, EGR’nin sağladığı düşük yanma odası sıcaklıkları yanmanın ürettiği azot oksidin miktarını azaltır. EGR sistemlerinden devridaimi gerçekleştirilen gazlar ayrıca azot oksit ve karbon monoksitin dengeye yakın yoğunluklarını içerdiğinden yeniden yanma sonucunda bu zararlı gazların tekrar oluşma miktarını aşağıya çeker.
Çeşitli yakıtların kimyasal özellikleri de EGR’nin ne oranda kullanılabileceğini sınırlayan noktalardandır. Örneğin metanol, EGR’ye benzinden daha çok toleranslıdır. Tipik benzinli bir motorda, egzoz gazının %5’i ile % 15’i EGR ile birlikte yeniden yanmaya yönlendirilir. Maksimum miktar, karışımın yanma esnasında devamlı olarak bir alev cephesini sürdürme ihtiyacıyla sınırlıdır. Kötü ayarlanmış uygulamalarda ise aşırı devridaim kısmi yanıklara ve yanlış ateşlemeye sebep olabilir. EGR’nin motor verimliliği üzerindeki etkisi önemli ölçüde motor tasarımına da bağlıdır.
EGR Valfi Ne İşe Yarar?
EGR valfi ne işe yarar, son zamanlarda en çok merak edilen konular arasındadır. EGR valfi’nin esas görevi egzoz gazlarının devridaimini sağlamasıdır. Özellikle araç çalıştırdıktan sonra çıkan gazların, %6 ila %10’u EGR tarafından emilir. Bir bölümü emilen bu gazlar, temiz havayla karışıp tekrar EGR aracılığı ile motor silindirine dönmektedir. Bu işlemin gerçekleşmesini sağlayan valfa ise EGR valfi denilmektedir. Egzoza ulaşacak gaz miktarı motor beyni tarafından ayarlanır. Yeni model araçlarda genellikle elektronik kontrollü EGR valfleri tercih edilir. Bu yeni sistem valf ile arıza oranı minimuma düşer. Bu sayede olası bir arıza söz konusu olduğunda motor arıza ışığı yanar. Egzoz gazlarının yeniden silindire ulaşmasıyla da tekrar yanma işlemi başlamaktadır. EGR sayesinde yeniden silindire devridaimi sağlanan bu gazlar, emilerek tekrar yanması engellenir. Önemli ölçüde su buharı, azot ve karbondioksitten oluşan egzoz gazı havadan daha fazla özgül ısıya sahiptir. Bu şekilde dizel uygulamalarda yüksek yanma sıcaklıklarını düşürmeye yardımcı olur.
Bunun yanı sıra bir dizele EGR eklenmesi, iş vakti esnasında yanma gazlarının özgül ısı oranını düşürür. Bu durum piston tarafından ortaya çıkarılabilecek güç miktarını aşağıya çeker. Aynı zamanda EGR iş zamanında yakılan yakıt miktarını da azaltma eğilimindedir ve bu EGR’ deki bir artışa karşılık gelen parçacık emisyonlarındaki artışla açıklanabilir. İş zamanı esnasında yanmayan partiküller (genel olarak karbon) enerji israfı demektir. Partiküller (PM) hakkında katı düzenlemeler, EGR’nin sebep olduğu PM emisyon artışlarını telafi etmek için ekstra emisyon kontrolleri yapılmasını gerektirir. Bunlardan en çok yaygın olan partikülleri temizleyen fakat oluşan geri basınç sebebiyle yakıt verimliliğinde ufak bir azalmaya sebep olan dizel partikül filtreleridir.
EGR Arızası Nedir?
EGR valfi gün geçtikçe yıpranmaya başlar. Bu yıpranmanın sonucunda oluşan kirlenme, kurum ve tıkanıklık gibi durumlar aracın performansını düşürerek arızalanmalara sebep olur. EGR valfi arıza belirtileri aşağıdaki gibidir;
- Motor arıza göstergesinin yanması,
- Motor çalışma sıcaklığında yükselme,
- Emisyon değerinde artma olması,
- Yakıt tüketiminde ciddi bir artış,
- Motorun sarsıntılı çalışması ya da çalışmaması,
- Araçta performans kaybı.
Eğer EGR valfi arızası olan bir araç uzun zaman boyunca bu şekilde kullanılırsa motorda kalıcı hasarlar oluşur.
EGR’nin Bozuk Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Motorlu taşıt sahibi olan bireyler, bazı zamanlar EGR valfi arızası ile karşılaşabilir. Peki, EGR arızası nasıl anlaşılır? EGR valfi arıza belirtileri aşağıdaki gibidir;
- Sürüş esnasında araç motorunda anormal olarak beklenmedik sarsıntılar olması veya motorun çalışmaması, aracın EGR valfinde bir sorun olduğunun habercisi olabilir.
- Aracının daha önceki durumunun aksine, yakıt tüketiminde artış olduğundan şüpheleniyorsanız EGR valfinde bir sorun olduğunu düşünülebilir.
- Aracın motorundan uğultu sesleri gelebilir.
- Motorun arıza ışığı yanıyor olabilir.
- Seyir halindeyken aracın performansının ve çekiş gücünün düşmesi ya da egzozdan siyah duman gelmesi gibi durumlar EGR valfinin yanlış çalıştığının göstergesi olabilir.
- Araç performansını arttıran EGR valfinin arızalanması ya da kirlenmesi halinde, tekleme ve ani hızlanma problemleri olabilir.
Eğer bu arızalar yüzünden herhangi bir kaza yaşanırsa sigortanız yoksa ceza alabilirsiniz. Trafik sigortası yaptırmamanın cezası iki gruba ayrılmaktadır. Bu cezalar para cezası ve aracın trafikten men cezasıdır.
EGR Tıkanırsa Ne Olur?
EGR valfi kullanıldığı zaman içerisinde egzoz gazları nedeniyle kurum yapabilir. Bu yüzden EGR valfi temizliği gerekmektedir. İçerisinde kömür tozuna benzeyen kurum birikmesi bu kısmın yanlış çalışmasına ve giderek bozulmasına sebep olabilir. Dolayısıyla EGR valfi bakımı doğru zamanda yapılmalı ve gerekli durumlarda değişimi olmalıdır. Siz de aracınızla ilgili sorunları öğrenmek için oto ekspertiz ile aracınızı uzman kişiler tarafından detaylı bir şekilde muayene ettirebilirsiniz.
EGR Valfi Nasıl Temizlenir?
EGR valfi temizliği dikkat edilmesi gereken önemli bir iştir. Doğru yapılmayan temizlik ya da söküm ve takma işlemlerinin araçta ciddi sorunların oluşmasına sebep olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Bu yüzden EGR valfinin bozuk olduğunu düşünen kişinin ilk önce yetkili bir servise başvurması daha doğru olacaktır. EGR valfini sökmek için özel takımlara gerek vardır. EGR vidalarının doğru bir biçimde sökümü yapılınca temizlik işlemine geçilir. Öncelikle küçük bir fırça ile EGR valfindeki kurum ve kirin temizliği yapılır. Sonrasında özel sıvılar bekletilerek, kurum tamamen temizlenir. Bütün temizleme işlemlerinden sonra EGR valfi motora takılır.
EGR valfinde egzoz gazının geçtiği yerlerdeki tıkanıklıklar temizlenerek valf yeniden kullanılabilir. Ancak fazla kirlenmiş olan valfte kurum bazı yerlerde sertleşme yapabilir. Aslında bu sertleşme az da olsa valfin açılıp kapanan bölümünde olması halinde kaçırma yapabilir. Yapılan temizleme işleminde yalnızca EGR valfinin temizlenmesi yeterli değildir. Sisteme ait hortum ve elektrik sisteminin de kontrol edilmesi gerekir. Valfin sökülmesi durumunda contasının da değiştirilmesi gerekir. EGR valfinin temizliği veya söküp takma işlemlerin doğru yapılmadığı zaman araçta ciddi sorunların çıkabileceği dikkate alınmalıdır.
EGR Valfi Ne Zaman Temizlenmeli?
Egzoz gazlarının işlenmemiş haline maruz kalan sistemin karbon oluşumu sebebiyle tıkanması sık karşılaşılan bir problemdir. Özellikle, EGR valfi çevresi bu birikimin görülebildiği noktalardır. Bu yüzden sistemin tıkanmaması için düzenli olarak temizlenmeli ve bakımı yapılmalıdır. Benzinli ve dizel araçlarda olan EGR valfi temizliği yapmayı ihmal etmemelisiniz.